تحلیل مفهومی و گزاره‌ای قاعده زرّین اخلاق

نویسندگان

چکیده مقاله:

«آنچه را بر خود می‏پسندی، بر دیگران هم بپسند.» این گزاره در اخلاق به قاعده زرّین (طلایی) معروف است. به نظر می‎رسد دشواری‎های نظری و کارکردیِ احتمالیِ قاعده به عدم وضوح محتوای آن باز می‎گردد. بررسی و تحلیل مفهومی و گزاره‏ای این قاعده نشان می‏دهد مؤلفه‏های مهم این قاعده که عبارت‎اند از: «خود»، «دیگری»، «پسندیدن» و مشارالیه «آنچه» هر کدام حاوی دشواری‏هایی هستند که در آغاز، امکان فهم و عمل به قاعده را با تردید مواجه می‏کند. تحلیل گزاره‏ای قاعده و نقایص ناظر برآن نیز به‏گونه‏ای با مؤلفه‏های مذکور پیوند می‏خورد. نوشتار حاضر با تدقیق در محتوای قاعده نشان می‏دهد خودگروی، نسبی‎گرایی فرهنگی، سلایق متفاوت در پسندها و ناپسندها و بی‏شماری افعال در مواجهه عملی با دیگران، هیچ کدام زیانی به قاعده نمی‏زند؛ درنتیجه امکان تصور معقول و عمل به قاعده وجود دارد.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مقایسه بسندگی و کارآمدی قاعده زرین با قاعده تعمیم‌پذیری کانت

نظریات اخلاق هنجاری در یک دسته‌بندی کلی به قاعده‌نگر (اصل‌گرا) و عمل‌نگر (جزئی‌نگر) تقسیم می‌شوند. نظریات قاعده‌نگر مدعی‏اند برای قضاوت درباره درستی اخلاقی اعمال باید به یک یا چند قاعده کلی متوسل شد. نظریات قاعده‌نگر برخی چندقاعده‌ای‏اند و برخی تک‌قاعده‌ای. نظریات تک‌قاعده‌ای تلاش می‌کنند یک قاعده انتزاعی را برای تشخیص همه وظایف اخلاقی معرفی کنند. شاید بتوان ادعا کرد که نامدارترین نظریه تک‌قاعد...

متن کامل

مفهوم انصاف در اخلاق اسلامی و نسبت آن با قاعده زرین

آموزه اخلاقیِ «با دیگران تنها به‌گونه‌ای رفتار کن که رضایت می‌دهی در همان موقعیت با تو رفتار شود»، در روایات اسلامی به «انصاف» و در نظام‌های اخلاقی معاصر، به «قاعده زرین» شهرت یافته است. به‌رغم تشابه معنایی این دو با هم و فراگیر بودن آنها در تمام ساحات رفتاری انسان، از یک‌سو شاهد ابهام در جهاتی از موضوع و طرح کلی آن هستیم و از سوی دیگر، تعارض‌ها و سوءفهم‌هایی مشاهده می‌شود که در نظام‌های اخلاقی ...

متن کامل

تحلیل مفهومی، گزارهای و سیستمی دیدگاه صریح فارابی در مسئلۀ تشخص

دیدگاه فارابی در مسئلۀ تشخص دو گونه است: اول، دیدگاه انتسابی است. از دید ملاصدرا، فارابی معتقد است تشخص به نحوه وجود شیء می‌باشد. دوم، دیدگاه صریح فارابی در کتاب تعلیقات است. وی در این کتاب معتقد است عامل تشخص، زمان و وضع می‌باشند. ابهام در این دیدگاه در مفهوم واژه‌ها، گزاره و چگونگی ارجاع دیدگاه وی به دالّ مرکزی اندیشه وی نمود یافته است. این مقاله رصد می‌کند که مفهوم تشخص به صورت واضح ...

متن کامل

مفهوم انصاف در اخلاق اسلامی و نسبت آن با قاعده زرین

آموزه اخلاقیِ «با دیگران تنها به گونه ای رفتار کن که رضایت می دهی در همان موقعیت با تو رفتار شود»، در روایات اسلامی به «انصاف» و در نظام های اخلاقی معاصر، به «قاعده زرین» شهرت یافته است. به رغم تشابه معنایی این دو با هم و فراگیر بودن آنها در تمام ساحات رفتاری انسان، از یک سو شاهد ابهام در جهاتی از موضوع و طرح کلی آن هستیم و از سوی دیگر، تعارض ها و سوءفهم هایی مشاهده می شود که در نظام های اخلاقی ...

متن کامل

قاعده زرین در آموزه های دینی و پیامدهای آن برای اخلاق پزشکی

«با دیگران آنگونه رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند». این جمله ساده، یکی از کهن ترین اصول اخلاقی پذیرفته شده بشر در غالب فرهنگ هاست. این قدمت در کنار محوریتی که همواره در بحث های فلسفه اخلاق داشته، تا بدانجا پیش رفته که به عنوان «قاعده زرین» در اخلاق، شهرت جهانی یافته است. اکنون سوال اینجاست: «آیا می توان اخلاق پزشکی را با محوریت قاعده زرین از آموزه های دینی استنباط کرد؟» در این مقاله ابتد...

متن کامل

شناسایی مؤلفه‌های مفهومی اخلاق کسب‌وکار در کشاورزی: تحلیل خوشه‌ای برداشت‌ها

هدف این تحقیق، شناسایی و تحلیل ابعاد یا مؤلفه‌های اخلاق کسب‌وکار در بخش کشاورزی، بر پایة تحلیل برداشت‌های مالکان و مدیران کسب‌وکارهای کشاورزی، با رویکرد آمیخته است. جامعة آماری تحقیق را کارآفرینان، مالکان و مدیران کسب‌وکارهای فعال در استان گلستان تشکیل می‌دهند. در مرحلة نخست، با بهره‌گیری از مصاحبة کیفی نیمه‌ساختارمند، برداشت‌های پاسخگویان از رعایت مسائل اخلاقی در کسب‌وکارهای کشاورزی شناسایی شد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 18  شماره 69

صفحات  227- 252

تاریخ انتشار 2017-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023